ΤΟ ΣΚΑΚΙ ΜΑΣ

Το σκάκι είναι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι που παίζεται ανάμεσα σε δύο παίκτες. Η προέλευση του σκακιού χάνεται στα βάθη της Ανατολής, ενώ αρχαιολογικά ευρήματα στη Μινωική Εποχή έχουν αναδείξει μία παραλλαγή του σύγχρονου σκακιού, το λεγόμενο ζατρίκιον. Οι μύθοι αρχαίοι και σύγχρονοι για αυτό το πολύπλευρο και μοναδικό παιχνίδι, πάντα γοητεύουν διότι αναδεικνύουν τη δύναμη του μυαλού και της ψυχής.

Σύμφωνα με, έναν μύθο, στα βάθη της Ανατολής, αιώνες. πριν, ένας βασιλιάς είχε δίδυμους γιούς, αλλά δυστυχώς πέθανε πολύ νέος, προτού προλάβει να ορίσει διάδοχο. Εφόσον κανένα από τα δύο αδέλφια δεν υποχωρούσε στη διεκδίκηση του θρόνου, η πολεμική σύγκρουση μέχρι τελικής πτώσεως ήταν αναπόφευκτη. Τραγική φιγούρα σε αυτή την αναμέτρηση ήταν η βασίλισσα και μητέρα των δύο διεκδικητών, η οποία, μη μπορώντας να λάβει το μέρος κανενός και μην έχοντας τη δύναμη να παρακολουθήσει την αναμέτρηση των παιδιών της, διέταξε να της αποτυπώνουν όλη τη διαδικασία της μάχης που πραγματοποιείτο από τους πεσσούς, το ιππικό και τους αξιωματικούς αμφότερων των πλευρών σε ένα τραπέζι. Για τη μητέρα βασίλισσα, η μοναδική ειδοποιός διαφορά των δύο αντιπάλων ήταν το χρώμα, δηλαδή το μεν λευκό και το δε μαύρο.

Πάνω σε αυτό το τραπέζι παρακολουθούσε με αγωνία τα πολύωρα παιχνίδια στρατηγικής, ενώ στο τέλος δεν άντεξε να δει τον βασιλιά να πέφτει με αποτέλεσμα να καταρρεύσει και να θυσιαστεί για τον βασιλιά και ως εκ τούτου ουσιαστικά να διακοπεί η παρακολούθηση της μάχης, πριν πέσει ο βασιλιάς. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο σκάκι ο βασιλιάς ποτέ δεν χτυπιέται αλλά αν απειληθεί τότε ο αγώνας είναι Ρουά Ματ, οπότε τελειώνει και νικητής αναδεικνύεται ο αντίπαλος.

Η καθιέρωση των σύγχρονων κανόνων σκακιού από τον 15ο αιώνα συντέλεσαν στην εξάπλωση του σκακιού. Αρχικά αποτελούσε διασκέδαση για τους βασιλιάδες και για τα μέλη της εκάστοτε υψηλής κοινωνίας ενώ στη σύγχρονη εποχή έχει ευρέως διαδοθεί και χαρακτηρίζεται ως το επιστημονικότερο και δυσκολότερο επιτραπέζιο – πνευματικό παιχνίδι.

Τι είναι άραγε αυτό που καθιστά το σκάκι αναλλοίωτο στα βάθη των αιώνων και συνεχίζει να αγαπιέται;

Έρευνες έχουν δείξει ότι βοηθά στην ανάπτυξη της ευφυΐας και της προσοχής.
Αναλυτικότερα, το σκάκι μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των βαθμολογικών επιδόσεων των μαθητών καθώς και στην ενίσχυση της κριτικής σκέψης, της λογικής ανάλυσης, της μεθοδικότητας. Η προσοχή επίσης, δυναμώνει πληθώρα ικανοτήτων και ενισχύει την συγκέντρωση και της προσοχή.

Το σκάκι χαρακτηρίζεται από πολλούς μη σκακιστές, ως ένα μοναχικό παιχνίδι, που δεν καλλιεργεί την ομαδικότητα. Οι σκακιστές γνωρίζουν ότι, παρόλο που εστιάζει στην ατομική προσπάθεια, εντούτοις το σκάκι καλλιεργεί το στοιχείο της συλλογικότητας, όσο και αν αυτό ακούγεται οξύμωρο. Αυτό παρουσιάζεται στην κεντρική έννοια της συνεργασίας των κομματιών, καθώς και τον σεβασμό ακόμα και στο πιο ασήμαντο πιόνι και ακόμη στην κοινή προσπάθεια που καταβάλλουν οι παίχτες όταν αναλύουν μια παρτίδα ή συμμετάσχουν σε μια ομαδική προπόνηση, εντός σκακιστικού συλλόγου.  Ασφαλώς το γνώρισμα, που το κάνει μοναδικό και σεβαστό είναι το παιδαγωγικό έργο το οποίο ασκεί. Μαθαίνει σε μικρούς και μεγάλους, σε ισχυρούς και αδύνατους, ότι την καταξίωση στη ζωή τους πρέπει να την κερδίσουν με την πραγματική αξία τους και όχι με κόλπα, ζαβολιές και αθέμιτα μέσα. Με άλλα λόγια διαμορφώνει την προσωπικότητά του καθενός εφόσον θεμελιώνεται σε αξίες, αρετές και στην ευγενή άμιλλα, αποστασιοποιημένο από προσωπικές εμπάθειες πονηριές και αδυναμίες.

Το σημαντικότερο γνώρισμα του παιγνιδιού αυτού δεν είναι τόσο η νίκη επί του αντιπάλου, όσο η ποιότητα της νίκης. Ο ενθουσιασμός έγκειται στις κινήσεις που αποβλέπουν σε επόμενες κινήσεις επί σχεδίου, οι έξυπνοι συνδυασμοί, οι λεπτοί ελιγμοί κ.λπ. που εκτιμώνται στην «σκακιστική σκέψη» και γι αυτό περιγράφεται όχι μόνο ως παιχνίδι αλλά και ως τέχνη, επιστήμη και άθλημα. Συχνά θεωρείται ως αφηρημένο πολεμικό παιχνίδι και ως «πνευματική πολεμική τέχνη» και έτσι η διδασκαλία του θεωρήθηκε ως τρόπος αύξησης – όξυνσης της πνευματικής ισχύος.

Το σκάκι είναι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι που έχει καταφέρει να αποτυπώσει το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής και το ανθρώπινο ιδεώδες.